หลังจากคลอดลูกได้ 1-2 เดือน แม่โคจะเริ่มติดสัตว์และผสมพันธุ์ได้อีกครั้งหนึ่ง ดังนั้นจึงมีเวลาเว้นจากช่วงเวลาการให้นมประมาณ 3 สัปดาห์ ในตอนปลายของช่วงเวลาการให้นม ปริมาณน้ำนมที่ได้จะลดน้อยลงตามลำดับจนหมดไป เนื่องจากลูกโคตัวใหม่ในท้องต้องการอาหารเพิ่มขึ้น เมื่อคลอดลูกโคตัวใหม่แล้วก็จะให้นมอีกครั้ง ต่อจากนี้แม่โคจะให้น้ำนมได้อีกประมาณ 5 ปี โดยในระยะแรกๆ จะให้นมได้ไม่มาก ปกติช่วงให้นมครั้งที่สามเป็นช่วงเวลาที่ให้นมสูงสุดบอลสเต็ป
บอลสเต็ป
น้ำนมเป็นสารประกอบจากธรรมชาติที่มีส่วนประกอบทางเคมีที่ซับซ้อน กระเปาะสร้างน้ำนมจะสกัดธาตุอาหารต่างๆ จากเลือดที่ไหลผ่านเส้นเลือดฝอยซึ่งพันอยู่โดยรอบ แล้วเปลี่ยนเป็นส่วนประกอบของน้ำนม มีผู้ประมาณว่า ปกติเลือดจะไหลผ่านเต้านมวันละ 90,000 กิโลกรัม และเลือดประมาณ 400-800 กิโลกรัม สามารถสร้างน้ำนมได้ 1 กิโลกรัม
แม่โคจะรู้สึกคัดเต้านมถ้าไม่มีการปล่อยน้ำนมให้ลูกกินหรือไม่ถูกรีดนม เมื่อลูกโคเอาหัวกระทุ้งบริเวณเต้านม ต่อมหมวกไตจะปล่อยฮอร์โมนออกซิโทซิน (oxytocin) ออกมาทางเส้นเลือด ทำให้เซลล์ประสาทที่พันรอบกระเปาะสร้างน้ำนมรัดตัว ขับน้ำนมออกไปที่ถุงพักน้ำนม ฮอร์โมนนี้จะออกฤทธิ์นานประมาณ 7 นาที
บอลสเต็ป
การรีดนมแบบใช้มือจึงเป็นการเลียนแบบลูกโค โดยใช้มือกระทุ้งเต้านมก่อน ซึ่งแม่โคที่ได้รับการฝึกมาแล้วจะปล่อยน้ำนมออกมาให้คนรีดอยู่ประมาณ 5-7 นาที ถ้านานกว่านี้ แม่โคจะไม่ให้นม เพราะฮอร์โมนออกซิโทซินหมดฤทธิ์ หรือถ้าแม่โคตกใจ ต่อมหมวกไตจะปล่อยฮอร์โมนอะดรีนาลิน (adrenalin) ออกมาทำลายออกซิโทซิน ดังนั้นเวลารีดนม คนรีดนมอาจใช้วิธีให้อาหารข้น เปิดเพลงเบาๆ หรือเปิดโทรทัศน์ให้แม่โคเพลิดเพลินไม่ตกใจง่าย
ในฟาร์มโคนมขนาดกลางและขนาดใหญ่อาจต้องใช้เครื่องรีดนม ซึ่งดูดจากหัวนมด้วยระบบสูญญากาศตามปกติ เกษตรกรผู้เลี้ยงโคนมจะรีดนมวันละ 2 ครั้ง คือ ช่วงเช้าและช่วงเย็น น้ำนมที่ได้มักใส่ถังนมขนาดบรรจุ 30-50 ลิตร แล้วนำส่งศูนย์รับนมหรือโรงงานแปรรูปนมที่ใกล้เคียงโดยเร็วในต่างประเทศ เกษตรกรมักมีเครื่องทำความเย็น ซึ่งสามารถเก็บน้ำนมดิบในระดับอุณหภูมิ 2-6 องศาเซลเซียส ไว้ได้ 3-4 วัน รอรถขนส่งนมจากโรงงานมารับ
เมื่อน้ำนมดิบมาถึงโรงงานก็จะนำมาชั่งน้ำหนักและใส่ถังเหล็กกล้าปลอดสนิม มีเครื่องทำความเย็นและฉนวนหุ้มถัง เพื่อรักษาอุณหภูมิไม่ให้เกิน 4 องศาเซลเซียส ภายในถังมีเครื่องกวนไม่ให้ไขมันลอยตัว มีเทอร์โมมิเตอร์ และเครื่องวัดปริมาณน้ำนม
บอลสเต็ป
ศูนย์รับนมหรือโรงงานแปรรูปนม จะมีการตรวจสอบคุณภาพของนม โดยนำตัวอย่างน้ำนมดิบใส่หลอดแก้วแล้วดูสี ชิมรส และดมกลิ่น ตรวจสอบความสะอาดและการตกค้างของฝุ่นละอองและสิ่งเจือปน ตรวจหาปริมาณจุลินทรีย์ โดยเมทิลีนบลูและรีซาซูริน (methylene blue and resazurin tests) ซึ่งปัจจุบัน ในห้องปฏิบัติการที่ทันสมัยได้ใช้เครื่องมือนับจุลินทรีย์ นอกจากนี้ ยังมีการตรวจสอบปริมาณไขมันอีกด้วย การตรวจสอบคุณภาพดังกล่าว ทำให้สามารถกำหนดราคาน้ำนมดิบที่แตกต่างกันตามคุณภาพได้
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น